WPROWADZENIE

WPROWADZENIE

W czasie II wojny światowej na terenie obecnego Izraela (wówczas była to część brytyjskiego mandatu Ligi Narodów o nazwie Palestyna) nie toczyły się działania zbrojne. Teren ten był jednak bezpośrednim zapleczem walk toczonych w Afryce Północnej przez Brytyjczyków i siły sprzymierzone (w tym i polskie) z wojskami niemieckimi i włoskimi. Było to także miejsce formowania, szkolenia i tranzytu polskich jednostek tworzonych z żołnierzy, którzy po kampanii wrześniowej przedostali się na Zachód, na Bałkany i do Turcji oraz tych żołnierzy i cywilów, którzy po zwolnieniu z więzień, łagrów i zesłania zostali ewakuowani przez Persję i Irak z terenów Związku Sowieckiego.

Początek formowania się polskich jednostek na Bliskim Wschodzie datuje się na wiosnę 1940, kiedy to za zgodą rządu francuskiego w mieście Homs w Syrii rozpoczęto tworzenie Brygady Strzelców Karpackich. Po kapitulacji Francji w czerwcu 1940 Brygada przeszła do brytyjskiej Palestyny, gdzie weszła w skład sił brytyjskich.

Pierwszy polski związek taktyczny podlegający Polskim Siłom Zbrojnym i stacjonowany na Bliskim (Środkowym) Wschodzie nosił nazwę Wojsko Polskie na Środkowym Wschodzie (WPnŚW). Formowany był od grudnia 1941 w Kairze (Egipt), a od marca 1942 w miasteczku Rehowot w Palestynie. Dowódcą WPnŚW został mianowany generał Józef Zając. W grudniu 1941 Wojsko Polskie na Środkowym Wschodzie liczyło około 7200 żołnierzy, a w sierpniu 1942 jego liczebność wzrosła do około 40 tysięcy żołnierzy. Organizacyjnie podlegało Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych, a operacyjnie dowództwu wojsk brytyjskich na Środkowym Wschodzie. 9 maja 1942 z WPnŚW wydzielono II Korpus Strzelców.

12 września 1942 roku Naczelny Wódz, generał Władysław Sikorski, zatwierdził plan połączenia WPnŚW i II Korpusu Strzelców z ewakuowaną przez Persję Armią Polską w ZSRS i w ten sposób powstał związek operacyjny Armia Polska na Wschodzie (APW). Jej dowódcą został generał Władysław Anders. W październiku 1942 APW liczyła około 74 tysięcy żołnierzy oraz 4,5 tysiąca junaków i ochotniczek (Pomocnicza Służba Kobiet). W grudniu 1942 w rezultacie wysłania kilku tysięcy żołnierzy do Wielkiej Brytanii oraz z przyczyn naturalnych liczebność APW zmalała do 62 tysięcy żołnierzy.

W roku 1943 zdecydowaną większość APW skoncentrowano w północnym Iraku dla obrony pól naftowych przed ewentualnym natarciem Niemców od strony Kaukazu. Na podstawie wydanej w czerwcu 1943 decyzji Naczelnego Wodza w lipcu 1943 ze składu APW wydzielono jednostki do tworzonego II Korpusu Polskiego. Jego dowódcą został generał Anders. Korpus formowano początkowo w Iraku, od sierpnia 1943 w Palestynie (w rejonie Tel Awiwu i Gazy), a w ostatnich miesiącach 1943 w Egipcie. W październiku 1943 Korpus liczył 53 tysiące żołnierzy. 15 grudnia 1943 rozpoczęto przerzut Korpusu do Włoch.

Po sformowaniu II Korpusu pozostałe oddziały APW przekształcono (7 maja 1944) w związek o nazwie Jednostki Wojskowe na Środkowym Wschodzie (JWnŚW), a od sierpnia do grudnia 1944 nazywano je III Korpusem. W jego skład wchodziły bazy etapowe oraz ośrodki szkolenia, stanowiące zaplecze kadrowe dla II Korpusu. Dowódcą JWnŚW i III Korpusu został generał dywizji Michał Tokarzewski-Karaszewicz, a od marca 1945 generał brygady Józef Wiatr.

Choroby, niedożywienie i wycieńczenie niewolniczą pracą tych, którzy przetrwali sowieckie obozy, rany odniesione na bitewnych polach Libii i Egiptu oraz zwykłe wypadki losowe spowodowały, że nie wszyscy polscy żołnierze opuścili Ziemię Świętą. Kryje ona szczątki 351 polskich oficerów, podoficerów i żołnierzy różnych formacji pogrzebane na ośmiu cmentarzach wojennych i cywilnych i właśnie im poświęcona jest ta strona.

Krzysztof Dawid Majus

Za stworzenie niniejszej strony jej autor został odznaczony przez Ministra Obrony Narodowej RP dnia 11.11.2010

Srebrnym Medalem Wojska Polskiego

Inskrypcja na stronie głównej podana jest za monografią Galicyjskie cmentarze wojenne, autor: R. Frodyma

Wszelkie prawa zastrzeżone. Powielanie w części lub w całości tekstów, zdjęć lub innych materiałów graficznych może odbywać się wyłącznie za pisemną zgodą autora strony.